Birgivi

Osmanlı Devleti zamanında yetişen alimlerin büyüklerinden. İsmi; Muhammed bin Ali, lakabı
Zeynüddin'dir. Ödemiş'e bağlı Birgi kasabasında yerleştiği için Birgivi veya İmam-ı Birgivi diye meşhur
olmuştur. 1521 (H. 928) senesinde Balıkesir'de doğdu. 1573 (H. 981) senesinde Birgi'de vefat etti.
Babası alim bir zat olup, müderris olan Birgivi, önce babasından ilim öğrendi. Daha sonra yüksek
ilimleri öğrenmek için İstanbul'a gitti. İstanbul'daki meşhur müderrislerden Ahizade Mehmed Efendiden
ve kazasker Abdurrahman Efendiden ders aldı. İcazet (diploma) imtihanını büyük bir başarı ile vererek,
müderrislik rütbesini kazandı. Bir müddet İstanbul medreselerinde ders okuttu. Bu sırada Bayramiyye
yolu büyüklerinden Şeyh Abdurrahman-ı Karamani'nin sohbetlerinde bulunarak tasavvufta da yetişti.
Edirne Kassam-ı askeri (Miras taksim eden kadı naibi yardımcısı) vazifesine tayin edildi. Bir müddet
sonra vazifeden ayrılarak, köşesine çekilmek istedi. Fakat hocası Abdurrahman-ı Karamani'nin isteği
üzerine ders verip, vaz etmeye başladı. İkinci Selim Hanın hocası Ataullah Efendi, Birgivi'nin ilimdeki
kudretini takdir ederek, onu Birgi'de yaptırdığı medresenin müderrisliğine tayin ettirdi. Birgi'ye yerleşip
ömrünü, talebe yetiştirmek, vaz vermek ve kitab yazmakla geçirdi. 1573 (H. 981) senesinde burada
vefat etti. Türbesi aynı kasabada küçük bir tepe üzerindedir.
İmam-ı Birgivi, haramlardan sakınmanın önemini ve dünyanın faniliğini çok iyi anladığından, dinin
emirlerini taviz vermeden açıklardı. Zamanın alimleriyle yazılı ve sözlü, pekçok münazaralara girerdi.
Hak bildiğini ilmi delilleriyle söylemekten çekinmezdi. Buyurdu ki:
"Çoluk-çocuğuma vasiyetim olsun ki, üzerime sesli ağlamasınlar. Allahü tealadan rahmet ve mağfiret
istesinler. Öldüğüm günde, yedisinde, kırkında, sene-i devriyesinde yemek pişirip ziyafet vermesinler.
Fakat sevabını ruhuma hediye etmek üzere sadaka versinler. Dua ederken beni hatırlasınlar, unutup
gitmesinler.Yine çocuklarıma vasiyetimdir ki, dünyaya düşkün olup, mal, mevki ve makam peşinde
koşmayalar. Allahü tealaya tevekkül edip, faydalı ilimleri öğrenmeye ve bunları yaymaya çalışsınlar.
Salih ameller işlesinler ve takva üzere olsunlar, haramlardan sakınsınlar."
Eserleri: İmam-ı Birgivi kıymetli eserler yazmış olup, en meşhur eserlerinden bazıları şunlardır:
1)Tarikat-ı Muhammediyye: Arapça olarak yazılmış olup, Ehl-i sünnet alimleri arasında büyük bir
itibar görmüştür. Birçok alim tarafından şerh edilmiştir. Bu şerhlerden en meşhurları; Abdülgani
Nablüsi'nin Hadikat-ün-Nediyye fi Şerhi tarikat-il-Muhammediyye ve Hadimi'nin El-Berika
Şerh-ut-Tarika adlı eserleridir. Bu şerhlerden bazı kısımlar İstanbul'da İhlas Vakfı tarafından
bastırılmıştır. Tarikat-ı Muhammediyye ayrıca Osmanlı Türkçesine tercüme ve şerh edilmiştir. 2)
Birgivi Vasiyyetnamesi, 3)Avamil, 4) İzhar, 5)El-Emsile-i Fadliyye, 6)Ravdat-ül-Cennat fi
Usul-il-İtikad, 7)ŞerhuHadis-il-Erbain, 8) Etfal-ül-Müslimin, 9)Ziyaret-ül-Kubur, 10)Dürr-ül-Yetim
fi ilm-it-Tecvid, 11)Haşiyet-ül- Hidaye, 12)Risaletün min-el-Adab, 13) Tefsiru Suret-il-Bekara.