Cemal Gürsel

Türkiye Cumhûriyetinin dördüncü cumhurbaşkanı. 1895 yılında Erzurum’da doğdu. Subay bir babanın
oğlu olup, aslen Erzurumludur. Çocukluk ve ilköğretim hayâtı orduda geçti. Orta öğrenimini
Erzincan’da, lise öğrenimini Kuleli Askerî Lisesinde yaptı. Cemâl Gürsel, öğrencilik sıralarından beri,
arkadaşlarını koruması, onlara ağabeylik etmesiyle tanınmıştı. Kuleli’ye geldiğinde 17-18 yaşlarında,
adını sorduklarında, “Bana Erzincan’da Ağa derlerdi!” demesi onu kısa zamanda sınıfın “Ağa”sı
yapmıştı. Bundan sonra hep “Cemâl Ağa” diye anıldı.
Birinci Dünyâ Savaşında asteğmen rütbesiyle, Çanakkale’de ve Filistin cephesinde topçu subayı idi.
Kurtuluş Savaşına teğmen rütbesiyle katıldı. Harpten sonra, Filistin cephesinden tanıdığı bir silâh
arkadaşının kızkardeşiyle evlendi. Daha sonra Harp Akademisine girdi ve 1929 yılında kurmay subay
oldu. Komuta kademelerinde yükselerek kendi doğum yeri olan Erzurum’da bulunan Üçüncü Ordu
Komutanlığına getirildi.
1959 yılı Eylül ayında Türk ordusunun en yüksek kademelerinden olan Kara Kuvvetleri Komutanlığına
tâyin edildi. Savunma Bakanı Ethem Menderes’e uyarı ve tekliflerde bulunan bir mektup verdiği için,
Nisan 1960’ta, iki ay sonradan geçerli olmak üzere emekliye sevkedildi. 3 Mayıs 1960’ta vedâ ederek
İzmir’e gitti.
Cemâl Gürsel, 27 Mayıs 1960’ta yapılan ihtilâlin liderliğine getirildi ve Millî Birlik Komitesi Başkanı ve
Başvekil oldu. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde 26 Ekim 1961 günü yapılan seçimde, katılan 607
senatör ve milletvekilinden 434 oy alarak dördüncü Cumhurbaşkanı oldu.
Sağlık durumu gün geçtikçe bozulmasına rağmen 22 Şubat-21 Mayıs silâhlı darbe girişimlerinin
yapıldığı buhranlı devrede büyük gayret gösterdi. Bu gayret ve çalışmalarından 15 Mart 1963’te
hastalığı arttı. Birkaç hafta tedâvi gördü. Fakat tamâmen iyileşemedi. Bu durumu 1965 sonuna kadar
devâm etti. Doktorların müşterek kararı ile Amerika’ya tedâviye gitmesine karar verildi. 2 Şubat 1966
günü Amerika’ya gitti. 53 gün tedâvi gördükten sonra iyileşmesinden umut kesilince, 26 Mart 1966’da
yurda döndü. Tedâvisine Gülhâne Askerî Tıp Akademisinde devâm edildi. 14 Eylül 1966 günü ânî
beyin kanamasıyla öldü.